Overzicht namen van de Runen in verschillende oude talen

Overzicht van de runennamen in verschillende oude talen

 

Er is redelijk veel literatuur op de markt over Runen en ‘voorspellen’ of het bedrijven van magie met Runen. Het lastige is dat de namen voor de Runen niet echt gestandaardiseerd zijn, waardoor verwarring kan ontstaan. De ene Runenmeester gebruikt de Angelsaksische namen en een ander de Germaanse namen, en sommige gebruiken Germaanse namen met een eigen variant daarop. Met de namen van de Noordse goden hebben we het zelfde probleem, er wordt bijna geen naam eenduidig gespeld. In het cursusboek houd ik voor de runen de “Germaanse” namen aan, zoals hieronder gegeven. Deze zijn redelijk makkelijk uit te spreken en eenvoudig te schrijven door het ontbreken van accentstreepjes.

 

Pr.Sc = proto-scandinavisch

ON = Oud-Noors

Germaans= Germaans

Anglo-S= Anglosaksisch

 

Letter Pr. Sc ON Germaans Anglo-S Betekenis Pr.Sc.
F fehu fehu feoh vee, goederen, eigendom, geld
U ūruR úrr uruz ūr oeros, Europese bizon
Þ, Th þurisaR þurs thurisaz þorn reus, troll
A ansuR áss ansuz ōs god
R raidu reið raido rād paardrijden, wagen
C, K kauna kaun kenaz cēn puist, zweer
G gebu gjoƒ gebo gyfu geschenk
W wunju onbekend wunjo wyn vreugde
H hagalaR hagall hagalaz haegl hagel
N naudiR nauð naudiz nýð nood, leed, gebondenheid
I īsaR íss isa ís ijs
J jāra ár jera gēr jaar
P perþu onbekend Pertho peorð betekenis onzeker
EI īwaR ýr eihwaz ēōh taxus
Z algiR elgr Algiz eolh-secg eland
S sōwilu sól sowulo sigel zon
T tīwaR Týr Teiwaz tir Tyr, de Noorse god van de oorlog
B berkana bjarkan berkana beorc berkentwijg
E ehwaR jór Ehwaz eh paard
M mannaR maðr Mannuz man man
L LaguR logr Laguz lagu water
ng ingwaR Ing Inguz Ing naam van een Noorse god, mogelijk de naam van een Deense held.
D dagaR dagr Dagaz daeg dag
O ōþila óðal Othila eþel onroerend goed

 

 

Uitspraak

u uitspreken als oe

y uitspreken als uu

i uitspreken als ie

g als een Duitse of Engelse g (behalve in Angelsaksisch gēr, daar is de g meer een j-klank)

ð ergens tussen een d en Engelse th in.

þ als een Engelse th als in thing and the

 

Alle runen duiden op klanken. De klank die hoort bij iedere rune is de eerste letter van de naam van de rune. Fehu heeft als eerste klank /f/ en duidt daarom op de letter f.

Er zijn hierop twee uitzonderingen. Namelijk Inguz en Algiz. Deze twee namen vertegenwoordigen klanken die niet aan het begin van een woord voorkomen. Algemeen wordt aangenomen dat Inguz de ng-klank vertegenwoordigt zoals in ‘ring’.

Algiz wordt tegenwoordig gebruikt voor de z-klank, maar was oorspronkelijk een soort ingeslikte r-klank aan het eind van een woord.

 

Bronnen voor de namen van de runen

Pr.Sc = Proto-Scandinavisch. Een soort Oer-Scandinavisch. Bron: prof. Terje Spurkland – Norwegian Runes and Runic Inscriptions, The boydell Press, 2005.

ON = Oud-Noors. Bron: prof. Terje Spurkland (Oud-Noors werd gesproken in Noorwegen in de periode 700-1350 en in IJsland vanaf ongeveer 870 tot 1550.

Germaans – Bronnen:

  • Ralph Blum, Orakel der Runen, Uitgeverij de Ring, 5e druk 1996
  • Freya Aswynn, Northern Mysteries & Magic, Llewllyn, second edition 1998

Anglo-S = Angelsaksisch – Bronnen:

  • Ralph Blum, Orakel der Runen, Uitgeverij de Ring, 5e druk 1996
  • Freya Aswynn, Northern Mysteries & Magic, Llewllyn, second edition 1998

Betekenis – zijn de betekenissen die wetenschappers die zich bezighouden met Runen aan de Proto-Scandinavische runennamen geven.

 

Volgorde

De volgorde in het bovenstaande schema is de volgorde die prof. Terje Spurkland aanhoudt in zijn boek Norwegian Runes and Runic Inscriptions en die volgens hem een gestandaardiseerde volgorde is gebaseerd op de oudste runenreeks, namelijk die op de Kylver Runensteen. Blum heeft een totaal afwijkende volgorde bedacht. De meeste ‘runenmeesters’ die zich op een of andere manier bezig houden met Runen in het alternatieve circuit gebruiken bijna dezelfde volgorde als Prof. Spurkland, maar plaatsen soms Eihwaz voor Pertho en Dagaz als laatste Rune.